–Araştırmalarımız, ilişkinin başlangıç aşamasında partnerinizin yaşadığı stresli bir olay karşısında sizin de kendinizi kötü hissetmenizin partnerinizin ilişki memnuniyetini artırdığını ortaya çıkardı.
Yazan: Deniz Bayraktaroğlu, Düzenleyen: Emre Selçuk & Gül Günaydın
Geçtiğimiz 10 yılda bir dizi araştırma günlük hayattaki küçük stresli olaylar (örneğin, biriyle anlaşmazlık yaşamanız, iş yerinizde bir problem olması) karşısında kendimizi ne kadar kötü hissettiğimizin ileride esenliğimizi ne kadar etkileyebileceğini inceledi. Araştırmacıların “duygusal tepkisellik” olarak adlandırdığı, günlük hayatın görece küçük streslerine verdiğimiz tepkilerin uzun vadede hem psikolojik hem de fiziksel sağlığımızı olumsuz etkilediği ortaya çıktı.
Bu çalışmaların hepsi duygusal tepkiselliği günlük hayatta kendi başımıza gelen stresli olaylara verdiğimiz tepki olarak ölçmüştü. Geçmiş çalışmalardan farklı olarak, bizim araştırmamız, duygusal tepkiselliği günlük hayatta partnerimizin başına gelen stresli olaylara verdiğimiz tepki olarak ölçtü. Örneğin, partneriniz işinde patronuyla bir tartışma yaşadığında siz kendinizi ne kadar kötü hissediyorsunuz, partnerinizin derdiyle ne kadar dertleniyorsunuz? Araştırmamız buna benzer olaylar için duygusal tepkiselliği ölçtü ve bir partnerin yaşadığı stresli olaylar karşısında diğer partnerin kendini ne kadar kötü hissettiğinin partnerin ilişki kalitesine etkisini test etti. İlişkilerinin ilk üç ayında, ilişkilerinin ilk altı ayında, evliliklerinin ilk altı ayında ve evliliklerinin ilk iki yılında olan çiftlerden oluşan dört katılımcı grubunun, çeşitli sıklıklarda, günlük hayatta yaşadıkları stresleri ve kendilerini nasıl hissettiklerini ölçtük. Çiftlerin ilişki kalitelerini öğrenmek için ise, kendilerine ilişkilerinin onları ne kadar tatmin ettiğini ve ilişkilerine ne kadar bağlı olduklarını sorduk.
Sonuçlar, ilişkilerine yeni başlamış (ilişkilerinin ilk üç ve ilk altı ayındaki) çiftlerde, kişinin partnerinin yaşadığı stresli olaylar karşısında kendini kötü hissetmesinin partnerinin ilişki kalitesini artırdığını ortaya çıkardı. Çalışmamıza dahil olan tüm katılımcı gruplarında ilişki kalitesi zamanla azalırken, ilişkisinin başında partnerinin yaşadığı stres karşısında duygusal tepkiselliği yüksek olan katılımcıların partnerlerinde bu azalma yaşanmadı. Öte yandan, ilişkilerinin daha ileri aşamalarındaki (evliliklerinin ilk altı ayında ve ilk iki yılındaki) çiftlerde ise, partnerin stresi karşısında gösterilen duygusal tepkisellik ne partnerin ilişki kalitesini ne de ilişki kalitesinin zamanla değişimini etkiledi.
Partnerin stresi karşısında yaşanan duygusal tepkisellik ilişkisine yeni başlamış çiftler için olumlu sonuçlar doğururken ilişkilerinin ilerleyen aşamalarındaki çiftler için neden herhangi bir rol oynamadı? Bizim açıklamamız şu şekilde: İlişkilerimizin başında günlük hayattaki deneyimlerimize partnerimizin verdiği tepkiler partnerimizin bize karşı ne kadar duyarlı olduğuna; bir başka deyişle derdimizi anlamaya ve bize destek olmaya ne kadar istekli olduğuna dair ipuçları veriyor. Henüz ilişki başında bu ipuçlarına karşı çok hassas oluyoruz çünkü yanımızdaki insanı bir ilişki partneri olarak yeni yeni tanıyoruz. Nitekim, bulgularımız ilişkinin erken aşamalarında partnerlerinin yaşadığı stresli olaylar karşısında yüksek duygusal tepkisellik gösteren kişilerin partnerleri tarafından daha duyarlı algılandığını ortaya koydu. İlişkilerin ilerleyen aşamalarında ise artık çiftlerin yaşadıkları acı tatlı olayların bir bütünü ortak bir geçmişi oluşturuyor ve bu ortak geçmiş partnerimizin davranışlarıyla ilgili beklentilerimizi ve ilişki hakkındaki değerlendirmelerimizi şekillendiriyor. Dolayısıyla, partnerlerin birbirlerinin günlük tepkilerine olan hassasiyetleri de görece azalmaya başlıyor.
Araştırma bulgularımızın tamamı, sosyal psikoloji alanındaki başlıca bilimsel dergilerden biri olan Journal of Personality and Social Psychology dergisinde yayınlandı. Çalışmalarımıza dahil olarak ilişki süreçlerini anlamamıza katkıda bulunan tüm çiftlerimize, kıymetli vakitleri ve katılımları için çok teşekkür ederiz.