Nora’nın Ruhi Bey’le Görüşmesi

Nora: “Sözlü tarih görüşmemi yetmiş yedi yaşında, Trabzon doğumlu Türkiyeli bir Müslüman olan Ruhi Bey ile yaptım. Yaşamının büyük bir kısmını Almanya’da çalışarak geçiren Ruhi Bey’in Ermeni olan annesi sekiz yaşındayken Ruhi Bey’in babası tarafından evlatlık alınarak Müslüman olmuş. Bu durumun kendisi tarafından idrakı Ruhi Bey’in tüm hayatını değiştirmiş. Trabzon-İstanbul-Almanya arasında geçen senelerin ardından, bugün Ruhi Bey’in tek amacı annesinin gerçek kimliğini bulmak. Ruhi Bey’le annesinin kimliğini bulmak için benden yardım istemesi üzerine tanıştım. Görüşme sırasında Ruhi Bey’in çocukluğunda yaşadığı deneyimlerin tüm hayatını nasıl etkileyip dönüştürdüğüne şahit oldum. Bu da bana resmi tarihten aşina olduğumuz “büyük” olayların kişilerin hayatını ne denli etkileyebileceğini gösterdi. Bu anlamda sözlü tarihin resmi tarihe önemli katkılar sağlayabileceğini düşünüyorum; çünkü sözlü tarih görüşmesi sorular ve cevaplar üzerinden giden bir diyaloğun ötesinde, iki kişinin belirli zaman ve mekânda bir yaşam öyküsünü tüm ayrıntılarıyla paylaşması demek. Sözlü tarih görüşmelerinin bunu anlamada bana çok şey kattığını söyleyebilirim.”

Nora’yla Ruhi Bey’in görüşmesinden:

Ruhi Bey: ?Sonra ben 61’de Almanya’ya gittim. Annem orada kalmaya devam etti ama ben annemi Almanya’ya aldırdım. Hatta Almanya’da vefat etti. Buraya getirmek istemiyordum, orada bir Katolik mezarlığına gömdürmek istiyordum ama kardeşlerim itiraz etti. Annemin Müslümanlığına da karşıydım. Annem nasıl Müslüman olmuş? Mümkün değil böyle bir şey! Çocuk ne yapsın gözünün önünde annesini babasını öldürüyorlar, o psikolojiyle oraya götürüyorlar atıyorlar. Kız kardeşime anlatıyor, ‘Orada oturuyoruz,’ diyor, ‘böyle bir kenarda adamlar geliyorlar bakıyorlar bize, birisi kolumu tutuyor, bakıyor, gidiyor, ondan sonra başkası geliyor, bakıyor, sonra baban geldi, beni aldı götürdü.’ Annem kimliğini orada kaybetti. Kimliğini resmen kaybetti ama ben onu yine bir insan gibi yaşattım. İsterdim ki onu bir Ermeni mezarlığına gömeyim.”

Ruhi Bey’i dinleyebilirsiniz: